Η Φυσικοθεραπεία στο πλευρό των ογκολογικών ασθενών.
Είναι γεγονός πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα έρθουν αντιμέτωποι σε κάποια στιγμή της ζωής τους με μια μορφή καρκίνου. Θεωρείται, μάλιστα, η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα στις ανεπτυγμένες χώρες. Ο καρκίνος δεν είναι μία νόσος, αλλά μια ομάδα νοσημάτων που αριθμεί πάνω από 200 διαφορετικές μορφές και σχετίζεται με τα γονίδια που ελέγχουν την κυτταρική διαίρεση. Πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο αυτό ο «πατέρας» της ιατρικής επιστήμης Ιπποκράτης για να περιγράψει διάφορα είδη όγκων, ενώ αργότερα ένας άλλος Έλληνας γιατρός, ο Γαληνός, πρωτοχρησιμοποίησε τη λέξη «όγκος» για αυτούς τους καρκινικούς σχηματισμούς.
Παλαιότερα, η σύσταση σε ασθενείς με καρκίνο ήταν να μειώσουν τη σωματική τους δραστηριότητα. Αυτό το θεωρούμε αυτονόητο σε περιπτώσεις που η κίνηση προκαλεί πόνο ή δυσκολία στην αναπνοή. Νεότερες μελέτες, όμως, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η άσκηση όχι μόνο είναι ασφαλής αλλά έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τον ασθενή, τόσο κατά την περίοδο της νόσησης, όσο και στη φάση της αποθεραπείας, βελτιώνοντας σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής του. Ο φυσικοθεραπευτής, λοιπόν, παίζει καθοριστικό ρόλο στο θεραπευτικό ταξίδι του ασθενή με καρκίνο, ακόμα και από τη στιγμή της διάγνωσης, φτιάχνοντας ένα ασφαλές πρόγραμμα απολύτως εξατομικευμένο στις ανάγκες του.
Και αν η άσκηση έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να δράσει ακόμα και προληπτικά έναντι των διαφόρων μορφών καρκίνου, καθώς μειώνει το οξειδωτικό στρες που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία της καρκινογένεσης, ένα προσαρμοσμένο πρόγραμμα από έναν εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή, βελτιώνει σε πολλαπλά επίπεδα την καθημερινότητα του καρκινοπαθή:
• Ενισχύει το ανοσοποιητικό και μειώνει την πιθανότητα μετάστασης ή επανεμφάνισης του καρκίνου
• Βελτιώνει την καρδιοαναπνευστική ικανότητα ή αλλιώς την αερόβια αντοχή
• Προσφέρει μυϊκή ενδυνάμωση και βελτίωση της αντοχής
• Αυξάνει την όρεξη και την ευεξία
• Ανακουφίζει από τα συμπτώματα του καρκίνου
• Συμβάλλει στη μέγιστη λειτουργικότητα του ασθενή
• Βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου
• Μειώνει τον πόνο, τη δυσφορία και τα οιδήματα
• Περιορίζει την πιθανότητα εμφάνισης λεμφοιδήματος
• Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να μειώσει και το χρόνο νοσηλείας
• Μειώνει τη ναυτία που προκαλούν οι χημειοθεραπείες
• Καθώς οι ογκολογικοί ασθενείς πάσχουν συχνά από ανησυχία, κατάθλιψη και μειωμένη αυτοπεποίθηση, βοηθάει σημαντικά στη βελτίωση της ψυχολογίας
• Βοηθάει στην πιο γρήγορη επιστροφή στην εργασία, που είναι ιδιαίτερα σημαντικό όχι μόνο για οικονομικούς λόγους αλλά κυρίως για να νιώσει ο ασθενής ότι επιστρέφει σε μια ομαλή καθημερινότητα.
Όπως αναφέραμε πιο πάνω, ο φυσικοθεραπευτής είναι σύμμαχος του ασθενή με καρκίνο από τη στιγμή της διάγνωσης. Κατά τη διάρκεια των ακτινοβολιών ή των χημειοθεραπειών , η φυσικοθεραπεία μπορεί να συμβάλλει τα μέγιστα στην καθημερινή ζωή του ασθενή αλλά και να μεγιστοποιήσει τα αποτελέσματα των θεραπειών αυτών.
Οι ακτινοβολίες παραδείγματος χάριν -ανάλογα με το είδος της ακτινοθεραπείας, τη διάρκεια, τη θέση και την έκτασή τους- έχουν ως παρενέργεια το κάψιμο και τις ούλες, ακόμα και τη νεκρωτική βλάβη στο σημείο που γίνονται. Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει σημαντικά με ειδικές μαλάξεις που αποσυμφορίζουν και ενισχύουν την ελαστικότητα του κατεστραμμένου ιστού.
Από την άλλη, οι χημειοθεραπείες εξαιτίας της τοξικότητάς τους μειώνουν τη μυϊκή μάζα και επακολούθως τη μυϊκή δύναμη(υπολογίζεται μείωση της μυϊκής μάζας κατά ενάμιση κιλό κατά μέσο όρο, αλλά μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 10-11 κιλά) αλλά και την οστική πυκνότητα (μείωση της τάξης του 4-5% στην πάροδο ενός έτους όταν το φυσιολογικό είναι 0,5-1%) και παράλληλα μπλοκάρουν το λεμφικό σύστημα που προσπαθεί να αποβάλλει τα κυτταρικά απόβλητα, με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται η λεμφική κυκλοφορία. Έτσι, οι ασθενείς νιώθουν αυξημένη κόπωση και μυϊκή ατονία κι έχουν διαταραχές στην κίνηση αλλά και την ισορροπία αφενός και αφετέρου παρουσιάζουν μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα και διάφορες νευροπάθειες. Οι φυσιοθεραπείες με ειδικές ασκήσεις αλλά και μαλάξεις βελτιώνουν σε σημαντικό βαθμό τις επιπτώσεις των χημειοθεραπειών.
Η ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΣΤΗ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Κι ενώ κάποιοι τύποι καρκίνων είναι μη εγχειρήσιμοι και αντιμετωπίζονται με τις ακτινοβολίες και τις χημειοθεραπείες, υπάρχουν και άλλοι που ο ασθενής πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του όγκου. Και εδώ ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ογκολογική αποκατάσταση.
Ένα προσαρμοσμένο στον ασθενή πρόγραμμα φυσικοθεραπειών μπορεί ακόμα και στην προεγχειρητική φάση να συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των επιπλοκών από την επέμβαση, αλλά ιδίως στη φάση της αποκατάστασης είναι βασικός συνοδοιπόρος του ασθενή.
Για παράδειγμα, σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε αφαίρεση όγκων από τους πνεύμονες, οι φυσικοθεραπείες βοηθούν στην απομάκρυνση των βρογχικών εκκρίσεων, στη μείωση της δύσπνοιας μέσω της εκμάθησης ενός σωστού τρόπου αναπνοής και στη μυική ενδυνάμωση.
Εξαιρετική βελτίωση στην ποιότητα ζωής με την ένταξη των φυσικοθεραπειών στην καθημερινότητά τους παρατηρούν και όσοι ασθενείς πάσχουν από λεμφοίδημα.
Το λεμφοίδημα προκαλείται από διαταραχές της λέμφου, όταν έχει προηγηθεί αφαίρεση λεμφαδένων ή τραυματισμός τους. Η λέμφος δε μετακινείται σωστά, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται ανομοιόμορφα και να παρουσιάζεται οίδημα στην αντίστοιχη περιοχή του σώματος, που με τη σειρά του μπορεί να επιφέρει μυϊκές ανισορροπίες και μυοσκελετικούς τραυματισμούς. Οι γυναίκες που έχουν βγει νικήτριες από τον καρκίνο του μαστού πάσχουν πολύ συχνά από λεμφοίδημα.
Ο φυσικοθεραπευτής από τις πρώτες κιόλας μετεγχειρητικές ημέρες μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα με λεμφικές μαλάξεις με τη βοήθεια μηχανημάτων διαβαθμισμένης συμπίεσης, με ειδικές διατάσεις για την ενδυνάμωση και μέγιστη λειτουργικότητα των μυών του θώρακα και της ωμοπλάτης αλλά και με ήπια κινησιοθεραπεία για τον περιορισμό του οιδήματος.
Οι φυσικοθεραπείες είναι ο πιο δυνατός σύμμαχος στην ογκολογική αποκατάσταση. Στη Physionow έχοντας μεγάλη εμπειρία σε ασθενείς με καρκίνο, είμαστε δίπλα τους σε κάθε βήμα αυτής της μάχης. Λαμβάνοντας το πλήρες ιστορικό του ασθενή και ταυτόχρονα κάνοντας μια ενδελεχή κλινική αξιολόγηση, γίνεται με ακρίβεια και ασφάλεια ο καθορισμός των στόχων που θέλουμε να επιτύχουμε μαζί, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Στη Physionow διαθέτουμε τα πλέον σύγχρονα μηχανήματα και εξοπλισμό, ώστε να εξασφαλίζουμε φυσικοθεραπείες υψηλών προδιαγραφών με αποτέλεσμα να βελτιώνουμε στο μέγιστο δυνατό την καθημερινότητα αλλά και την ποιότητα ζωής των μαχητών του καρκίνου.
Σαμαράς Μιχάλης
Φυσικοθεραπευτής