Με τον όρο κάταγμα εννοούμε τη μερική ή ολική λύση της συνέχειας του οστού. Τα κατάγματα των οστών στην άρθρωση του ώμου είναι αρκετά συχνά εξαιτίας της ανατομίας του ώμου καθώς πρόκειται για την πιο ευκίνητη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος. Επιτρέπει την πραγματοποίηση μιας μεγάλης ποικιλίας δραστηριοτήτων επιτρέποντας στο χέρι να λαμβάνει διάφορες θέσεις στο χώρο, κάτι που δεν είναι εφικτό για τις υπόλοιπες αρθρώσεις.
Τα κατάγματα στην ωμική ζώνη εξαρτώνται από την ηλικία του ασθενούς και συνήθως οφείλονται σε κάποια πτώση ή σε απευθείας χτύπημα-τραυματισμό του ώμου. Άλλα αίτια που ενδέχεται να οδηγήσουν σε κάταγμα είναι:
- όγκος στα οστά
- κύστη
- οστεοπόρωση
- μικρής έντασης βία (κάταγμα κοπώσεως)
Υπάρχουν 3 είδη καταγμάτων του ώμου:
Κατάγματα της Κλείδας
Το κάταγμα της κλείδας είναι μία συχνή πάθηση και μπορεί να συμβεί σε ανθρώπους κάθε ηλικίας. Οφείλεται συνήθως σε πτώση και προκαλεί πόνο – που επιτείνεται με τις κινήσεις του ώμου –, οίδημα, ευαισθησία και εκχύμωση πάνω στην κλείδα. Κάποιες φορές το ένα άκρο του κατάγματος ανασηκώνει το δέρμα και ακούγεται ήχος κριγμού κατά την προσπάθεια ανύψωσης του ώμου. Ορισμένα κατάγματα ενδέχεται να προκαλέσουν βλάβες στα μεγάλα αγγεία και τα νεύρα που τροφοδοτούν το άνω άκρο, καθώς αυτά βρίσκονται ακριβώς πάνω από την κλείδα.
Η διάγνωση του κατάγματος της κλείδας γίνεται με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού, κλινικής εξέτασης, ακτινογραφιών και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αξονικής ακτινογραφίας. Το κάταγμα αντιμετωπίζεται άμεσα με σταθεροποίηση του άνω άκρου πάνω στον κορμό του τραυματία με φαρδύ επίδεσμο. Ίσως συσταθεί η χορήγηση φαρμάκων για τη μείωση του πόνου και στη συνέχεια θα χρειαστεί φυσικοθεραπεία για να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανότητες δυσκαμψίας και μυϊκής αδυναμίας στην περιοχή του ώμου. Σταδιακά, η φυσικοθεραπευτική προσέγγιση θα αλλάζει μέχρι η άρθρωση να επανέλθει στην προτέρα κατάσταση.
Χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να χρειαστεί σε περιπτώσεις παρεκτοπισμένων καταγμάτων. Η επέμβαση είναι συνήθως αρκετά επιτυχής και ακολουθείται από φυσικοθεραπεία.
Κατάγματα του Βραχιόνιου
Το βραχιόνιο είναι το οστό του άνω άκρου που συμμετέχει σε δυο αρθρώσεις – την άρθρωση του ώμου και την άρθρωση του αγκώνα. Τα κατάγματα του βραχιόνιου εντοπίζονται συνήθως στο τμήμα (εγγύς βραχιόνιο) που βρίσκεται εγγύτερα στην άρθρωση του ώμου. Το συγκεκριμένο είδος κατάγματος παρατηρείται τόσο σε ηλικιωμένους (έπειτα από πτώση) όσο και σε νεαρές ηλικίες (συνήθως από βίαιο τραυματισμό). Τα κατάγματα του βραχιόνιου ταξινομούνται σε 4 κατηγορίες:
- κατάγματα του μείζονος βραχιόνιου ογκώματος: τα κατάγματα αυτά δεν είναι πολύ συχνά, συνοδεύουν περιπτώσεις εξαρθρημάτων ώμου και ασθενών με οστεοπόρωση.
- κατάγματα του ελάσσονος βραχιόνιου ογκώματος: τα κατάγματα αυτά συχνά προκαλούνται με οπίσθιο εξάρθρημα του ώμου ή τραυματικές μυικές συσπάσεις από ηλεκτρικό ρεύμα ή σπασμούς.
- κατάγματα του χειρουργικού αυχένα: τα κατάγματα του χειρουργικού αυχένα είναι πιο συχνά σε ασθενείς με οστεοπόρωση.
- κατάγματα της βραχιόνιου κεφαλής: είναι πολύ συχνά στους ηλικιωμένους.
Τα κατάγματα στο βραχιόνιο συνοδεύονται από έντονο πόνο, οίδημα και περιορισμό της κίνησης του ώμου. Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση, ακτινογραφία και αξονική. Συνήθως αντιμετωπίζονται συντηρητικά με ανάρτηση και ακινητοποίηση. Σε δύσκολες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση. Μετά το χειρουργείο είναι απαραίτητο να ακολουθηθεί πρόγραμμα φυσιοθεραπευτικής αποκατάστασης, ώστε η άρθρωση να επανέλθει στο επίπεδο λειτουργικότητας της προ του κατάγματος περιόδου.
Κατάγματα της Ωμοπλάτης
Πρόκειται για το πιο σπάνιο είδος από τα κατάγματα των οστών του ώμου και είναι αποτέλεσμα άσκησης μεγάλης και βίαιης δύναμης στην ωμοπλάτη. Το κάταγμα παρουσιάζεται με έντονο πόνο, οίδημα, εκχύμωση, κριγμό, ευαισθησία στο χέρι και μειωμένη κινητικότητα.
Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου κατάγματος είναι συνήθως συντηρητική με ακινητοποίηση για ορισμένο χρόνο, φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Λίγες περιπτώσεις ενδέχεται να απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση, η οποία όμως πρέπει να ακολουθηθεί από πρόγραμμα φυσικοθεραπείας ώστε να επιτευχθεί η αποκατάσταση του πλήρους εύρους κίνησης του ώμου.
Σαμαράς Μιχάλης
Φυσικοθεραπευτής