Η επιγονατίδα είναι το 3ο οστό του γόνατος, μαζί με την κνήμη και το μηρό. Η επιγονατίδα είναι στην ουσία ένα σησαμοειδές οστούν (sesamoid bone), το μεγαλύτερο οστό αυτού του είδους που υπάρχει στο ανθρώπινο σώμα. Τα σησαμοειδή είναι μικρά οστά, στην κάθε πλευρά των οποίων φύεται ένας τένοντας. Ο ρόλος τους είναι να προστατεύουν την άρθρωση, η οποία βρίσκεται ακριβώς από κάτω τους. Αυτός είναι και ο ρόλος της επιγονατίδας, να προστατεύει δηλαδή την άρθρωση του γόνατος. Επιπλέον, η επιγονατίδα βοηθάει στην αύξηση της τάσης του μυός, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν το τρόπο στη μεγαλύτερη μυϊκή ισχύ.
Ορισμός
Η εξάρθρωση της επιγονατίδας είναι η παρεκτόπιση της επιγονατίδας από τη φυσιολογική της θέση. Η εξάρθρωση συντελείται σχεδόν πάντα προς τα έξω, ως αποτέλεσμα τραύματος. Το τραύμα ενδέχεται να προκληθεί από άμεσο πλήγμα στην περιοχή ή από στροφική κάκωση του γόνατος κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων εκτέλεσης εργασιών, και αρκετά συχνά ανατάσσεται από μόνη της καθώς το γόνατο έρχεται σε θέση έκτασης. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί αυτόματη ανάταξη, τότε η ανάταξη γίνεται με τη βοήθεια γιατρού ή φυσικοθεραπευτή. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο ο τραυματίας να βγάλει μία ακτινογραφία στην άρθρωση για να διαπιστωθεί μήπως έχει αποσπαστεί κάποιο οστεοχόνδρινο κομμάτι. Εάν κάτι τέτοιο έχει όντως συμβεί, απαιτείται χειρουργική αφαίρεσή του.
Θεραπεία
Όταν υπάρξει εξάρθρωση της επιγονατίδας κάποιου, το σύμπτωμα είναι ο έντονος πόνος, το αίμαρθρο (αίμα στην άρθρωση), το αίσθημα αστάθειας, η αδυναμία πλήρους έκτασης-κάμψης του γόνατος και, πιθανώς, η παραμόρφωση του γόνατος.
Σε περίπτωση που έχει γίνει ανάταξη της επιγονατίδας, τότε η θεραπεία είναι συντηρητική. Εφαρμόζεται στην άρθρωση λειτουργικός νάρθηκας ή επίδεσμος και συνιστάται ακινησία για μερικές ημέρες ή εβδομάδες. Στη συνέχεια ακολουθεί πρόγραμμα αποκατάστασης που περιλαμβάνει λειτουργική ακινητοποίηση της επιγονατίδας στη φυσιολογική της θέση. Ταυτόχρονα, ακολουθείται πρόγραμμα με στόχο την ενδυνάμωση του έσω πλατέος μυός και των απαγωγών του ισχίου.
Σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο οστεοχόνδρινο κομμάτι στην περιοχή, ή έχουμε επαναλαμβανόμενες εξαρθρώσεις (λόγω ανατομικού προβλήματος), τότε η χειρουργική αντιμετώπιση θεωρείται απαραίτητη. Η μετεγχειρητική αποθεραπεία περιλαμβάνει μία αρχική περίοδο ακινητοποίησης και στη συνέχεια, φυσικοθεραπευτική αγωγή.
Η φυσικοθεραπεία αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της χειρουργικής θεραπείας προκειμένου να εξασφαλιστεί πλήρης αποκατάσταση της αστάθειας της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης. Στόχος της φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης είναι:
- η αντιμετώπιση του πόνου με ειδικές τεχνικές (ηλεκτροθεραπεία, παγοθεραπεία κ.ά)
- η ανάκτηση του εύρους της κίνησης της άρθρωσης (ασκήσεις ενεργητικής και παθητικής κινητοποίησης)
- η μυϊκή ενδυνάμωση (ισομετρικές ασκήσεις, ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας κ.ά)
Η ένταση των ασκήσεων αυξάνεται με το πέρας των εβδομάδων και σταδιακά ο ασθενής επανέρχεται στις δραστηριότητες της καθημερινότητάς του.
Σαμαράς Μιχάλης
Φυσικοθεραπευτής