Η κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου (ή δισκοκήλη ή δισκοπάθεια) αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες εμφάνισης οσφυαλγίας και ισχιαλγίας στον άνθρωπο. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, η συγκεκριμένη πάθηση έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας, ιδιαίτερα στις κοινωνίες της Δύσης.
Οι λόγοι για το φαινόμενο είναι πολλοί, με κυριότερους:
την καθιστική ζωή
την έλλειψη σωματικής άσκησης
το αυξημένο σωματικό βάρος
Είναι σαφές πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής αποτελεί παράγοντα εμφάνισης της πάθησης. Αιτία πρόκλησης προβλήματος αποτελεί όμως και η κληρονομικότητα.
Ανατομία μεσοσπονδύλιου δίσκου
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι βρίσκονται ανάμεσα στους σπονδύλους της σπονδυλικής μας στήλης και αποτελούνται από δύο στοιχεία:
Τον πηκτοειδή πυρήνα, που βρίσκεται στο κέντρο του δίσκου
Τον ινώδη δακτύλιο, γύρω από τον πυρήνα
Ο πηκτοειδής πυρήνας λειτουργεί ως σύνδεσμος που ενώνει τους σπονδύλους μεταξύ τους και μεταφέρει τα φορτία που ασκούνται στο ανθρώπινο σώμα. Οι κινήσεις του κορμού επιτελούνται στον άγονα που ορίζει ο πυρήνας.
Ο ινώδης δακτύλιος είναι κατασκευασμένος από πέταλα κολλαγόνου και αποτελεί μια σκληρή και σταθερή κατασκευή. Η βασική του λειτουργία είναι να συγκρατεί τον πηκτοειδή πυρήνα στη θέση του.
Από τα παραπάνω μπορούμε να πούμε πως οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι αποτελούν ουσιαστικά το σύστημα απορρόφησης των κραδασμών της σπονδυλικής στήλης.
Πότε εμφανίζεται η πάθηση;
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος δέχεται διαρκώς μεγάλη επιβάρυνση και φορτίσεις από το σώμα, που επηρεάζουν τον ινώδη δακτύλιο και τον φέρνουν στα όριά του. Όταν ο ινώδης δακτύλιος ραγίζει και ανοίγει, ο πηκτοειδής πυρήνας μετακινείται από τη θέση του προς τη ρίζα του νεύρου. Η μετακίνησή του δημιουργεί φλεγμονή, με αποτέλεσμα την εμφάνιση οσφυαλγίας και ισχιαλγίας.
Παράγοντες κινδύνου
Ο βασικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση δισκοκήλης είναι ο χρόνος. Καθώς μεγαλώνουμε, ο πυρήνας του δίσκου αφυδατώνεται και εκφυλίζεται, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος να υποστεί κάποια ρήξη να είναι ιδιαίτερα αυξημένος. Άλλες αιτίες είναι:
η άρση βάρους με τρόπο που επιβαρύνει τη μέση
η απότομη άρση βαρών
η παχυσαρκία
η έλλειψη σωματικής άσκησης
η καθιστική θέση
Διάγνωση και Θεραπεία
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δισκοπάθειας είναι η ξαφνική και έντονη οσφυαλγία και/ή ισχιαλγία. Ο πόνος αυξάνει με τη βάδιση, το βήχα, τις κινήσεις του κορμού και την έντονη σωματική προσπάθεια. Τα χαρακτηριστικά αυτά και η λήψη λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς είναι αρκετά για να υποψιάσουν τον θεράποντα ιατρό.
Η επιβεβαίωση της ύπαρξης της δισκοκήλης γίνεται με Αξονική ή Μαγνητική Τομογραφία και ανάλογα με τη σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης επιλέγεται συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία.
Η μεγάλη πλειοψηφία όσων πάσχουν από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (άνω του 80% των περιπτώσεων), θεραπεύονται ακολουθώντας συντηρητική αγωγή και μόνο ένας στους πέντε θα χρειαστεί χειρουργική αντιμετώπιση.
Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
ανάπαυση
φαρμακευτική αγωγή (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και μυοχαλαρωτικά φάρμακα)
θεραπευτική γυμναστική
φυσικοθεραπεία
Φυσικοθεραπευτική αντιμετώπιση
Η φυσικοθεραπεία αποτελεί το βασικό μέσο αποκατάστασης για την κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου τόσο στην περίπτωση της συντηρητικής αποκατάστασης όσο και στην αποκατάσταση μετά από χειρουργείο.
Ο φυσικοθεραπευτής, σε συνεργασία με τον ορθοπεδικό, θα καταρτίσουν ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ασκήσεων που θα προσφέρει μυϊκή ενδυνάμωση και ελαστικότητα στον ασθενή. Άλλα μέσα που ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν στη φυσικοθεραπεία είναι:
υπέρηχοι
χρήση θερμού – ψυχρού
ηλεκτροθεραπεία
TENS
tecar
shock tower
Επιπλέον, ο φυσικοθεραπευτής θα εκπαιδεύσει τον ασθενή να ακολουθεί το πρόγραμμα των ασκήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά και στο τι πρέπει να προσέξει για να προλαμβάνει αντίστοιχους τραυματισμούς στο μέλλον.
Σαμαράς Μιχάλης
Φυσικοθεραπευτής