Η σπονδυλόλυση και η σπονδυλολίσθηση είναι δύο παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Σπονδυλόλυση ονομάζεται η λύση της συνέχειας του σπονδύλου μεταξύ των άνω και των κάτω αρθρικών αποφύσεων ενώ, σπονδυλολίσθηση είναι η μετατόπιση του υπερκείμενου σπονδύλου (κατά συνέπεια και της σπονδυλικής στήλης) σε σχέση με τον υποκείμενο σπόνδυλο (επομένως και την υπόλοιπη σπονδυλική στήλη).
Η σπονδυλόλυση παρουσιάζεται κατά κανόνα στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (5ος οσφυϊκός σπόνδυλος (σχεδόν το 95% των περιπτώσεων) – σπανιότερα στον 3ο και τον 4ο). Σε σπάνιες περιπτώσεις, σπονδυλόλυση εντοπίζεται και στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Σε ό,τι αφορά την σπονδυλολίσθηση, κατά κανόνα αναφερόμαστε στην πρόσθια ολίσθηση. Η ολίσθηση προς τα πίσω συμβαίνει σπάνια και η ολίσθηση προς τα πλάγια σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις.
Αίτια – Διάγνωση
Τα αίτια που οδηγούν σε σπονδυλόλυση ενδέχεται να είναι:
- επαναλαμβανόμενοι μικροτραυματισμοί (κατάγματα καταπόνησης)
- κάταγμα από οξύ τραυματισμό
- γενετική προδιάθεση
Η πάθηση απαντάται συχνότερα σε αθλητές και πρωταθλητές αθλημάτων όπως η κολύμβηση, η ενόργανη γυμναστική, το ποδόσφαιρο και ο στίβος, και εκδηλώνεται με έντονο πόνο στην οσφυϊκή περιοχή. Η διάγνωση γίνεται με ακτινογραφικό έλεγχο, κλινική εξέταση και αξονική τομογραφία.
Από την άλλη, η σπονδυλολίσθηση μπορεί να είναι είτε δυσπλαστική (κατά την ανάπτυξη) είτε επίκτητη. Η επίκτητη σπονδυλολίσθηση ταξινομείται σε 5 μορφές, ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί:
- εκφυλιστική
- ισθμική (δηλαδή οφειλόμενη σε σπονδυλόλυση)
- τραυματική
- μετατραυματική
- μετεγχειρητική (ιατρογενής)
Άλλη ταξινόμηση της πάθησης γίνεται με βάση το ποσοστό ολίσθησης. Υπάρχουν 5 βαθμοί ταξινόμησης (κατά Meyerding):
- 0-24%
- 25-49%
- 50-74%
- 75-100%
- πάνω από 100% (σπονδυλόπτωση)
Η σπονδυλολίσθηση μπορεί να είναι είτε ασυμπτωματική (χωρίς καθόλου συμπτώματα) είτε να εμφανίζεται με συμπτώματα όπως, πόνος στην οσφυϊκή περιοχή, μούδιασμα και ισχιαλγία. Η διάγνωση γίνεται με ακτινογραφίες και αξονική ή/και μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
Η θεραπεία και στις δύο παθήσεις μπορεί να είναι είτε συντηρητική (στις περισσότερες περιπτώσεις) είτε χειρουργική (σπανιότερα). Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή με αντιφλεγμονώδη φάρμακα, ορθοπαιδική ζώνη οσφύος, προσαρμογή των δραστηριοτήτων του ασθενούς με βάση τις συμβουλές του γιατρού και του φυσικοθεραπευτή και φυσικά εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.
Η φυσικοθεραπεία έχει ως στόχο την ενδυνάμωση των ραχιαίων και κοιλιακών μυών για τη βελτίωση της μυϊκής ισχύος, της ευλυγισίας, της αντοχής και της ισορροπίας. Ενδέχεται να περιλαμβάνει:
- ασκήσεις ενδυνάμωσης
- τεχνικές χαλάρωσης των παράπλευρων μυών
- θεραπεία με TECAR για τη μείωση του πόνου
- TENS
- ιοντοφόρεση
- υπέρηχους
- taping
Σαμαράς Μιχάλης
Φυσικοθεραπευτής